مراحل کاشت برنج

مراحل و شرایط کاشت برنج چگونه است و بهترین زمان کاشت و برداشت آن چه زمانی است؟

پاسخ این سوالات و نکات مهم آن،برای بهره برداری از مرغوب ترین برنج ها را باهم می آموزیم.

بعضی از محصولات کشاورزی مانند گندم در همه مناطق کشور قابل کشت است، اما زمان کاشت آن ها با هم تفاوت دارد. در نتیجه زمان برداشت محصول در رنج زمانی متفاوتی انجام می شود.

بعضی محصولات در مناطق خاص تولید می شوند. به طور مثال پسته در مناطق خاصی از استان کرمان و سمنان قابل کشت است. بعضی از محصولات کشاورزی باید در مناطق خاصی کشت شود زیرا نیاز به شرایط آب و هوایی خاصی دارد. مرغوب بودن خاک و فراوانی آب در بحث کشاورزی بسیار اهمیت دارد.

مراحل تولید در تمام محصولات کشاورزی مشترک است. سه مرحله اصلی شامل:

• مرحله کاشت
• مرحله داشت
• مرحله برداشت

اولین قدم و یکی از مهمترین اقداماتی که در ارتباط با هر محصولی باید مورد توجه قرار گیرد، انتخاب بهترین بذر موجود می باشد و غلاتی مانند برنج هم از این قاعده مستثنا نیستند.

بذر برنج یا به عبارت دیگر شالی برنج (دانه های با پوست) که به عنوان بذر مورد استفاده قرار می گیرد باید از با کیفیت ترین شالی های موجود  باشد.

کشاورزان مقداری بذر از محصول برنج سال قبل خود را در محلی خشک و مناسب و به دور از هرگونه جانور و موش به صورت شلتوک یا خوشه نگهداری می‌کنند و در سال جدید با انجام عملیات مخصوص، بذر پارسالی را جوانه‌دار کرده و بذر جوانه‌زده آماده کاشت در زمین (خزانه) می‌شود.

در کاشت برنج زمان کاشت و برداشت بسیار حایز اهمیت است.

کاشت برنج:

مرحله انتخاب بذر برای کاشت برنج

در مرحله اول بذرهایی که قرار است برای کاشت استفاده کنیم را درون آب میریزیم، تا شالی های پوچ را از سایر دانه ها جدا سازی کنیم. وقتی شالی ها را درون آب قرار می دهیم آنهایی که برنج هستند به علت سنگینی ته نشین میشود و  آنهایی که پوچ و سبک هستند به روی آب می آیند که به راحتی می‌توان آنها را جداسازی کرد .

بذرهای سبک ارزش کاشت ندارند‌ و باید دور ریخته شوند. بذرهای سنگین‌تر را برای مراحل بعدی با آب شسته و داخل گونی‌های مناسب می‌ریزند و گونی‌ها را داخل آب می‌گذارند و چند روز زمان می‌دهند تا جوانه بزند. بعد از ۲ یا ۳ روز که گونی‌ها داخل آب قرار داشتند آن‌ها را خارج کرده و بذرهای داخل گونی را روی زمین یا حصیر می‌ریزند و روی آن را با پارچه نمدی می‌پوشانند. از الآن حدود یک هفته طول می‌کشد تا بذرها جوانه زده و آماده کاشت در زمین کشاورزی‌ای به اسم “خزانه” شوند.

بعد از جوانه زدن دو راه پیش روی ماست ، اگر بخواهیم به روش مکانیزه عملیات نشاء را انجام دهیم شالی های جوانه زده را در قالب مخصوص دستگاه نشاء قرار می دهیم و بعد از چند روز قالب هایی که پر از بذر می باشند را به محل خزانه گیری می‌بریم و عملیات خزانه گیری را انجام می‌دهیم.

در روش دوم اگر بخواهیم به شیوه سنتی و با استفاده از نیروی انسانی عملیات نشاء  را انجام دهیم بذرهای جوانه زده را مستقیم به محل خزانه میبریم  و عملیات خزانه گیری را انجام می‌دهیم.

مرحله کاشت بذرهای جوانه‌دار در خزانه

خزانه قسمت کوچکی از زمین کشاورزی است که بذرهای جوانه‌دار شده را درون آن می‌کارند تا تبدیل به نشاء شوند.

زمینی که برای خزانه انتخاب می‌گردد باید در اواخر پاییز به عمق 15 تا 20 سانتی‌متر شخم زده شود و در اواخر زمستان قبل از شروع فصل کشت روی آن مقداری کود دامی کاملاً پوسیده بریزند، سپس آنرا کاملاً با خاک مخلوط نمایند.

سپس مجدداً زمین را شخم زده و تمامی سنگ و کلوخ‌های سطح خاک را جمع‌آوری می‌کنند.

بعد از آن مقداری کود ازته (شکری) و مقداری کود فسفره (فسفات آمونیم) به زمین می‌دهند، پس از انجام این عمل بوسیله ماله یا وسایل دیگر که کاملاً صاف است سطح زمین را هموار و یکنواخت می‌نمایند و زمین را به عرض 2/5 تا 3 متر و به طول 5 تا 10 متر مرزبندی می‌نمایند.

بدین ترتیب زمین خزانه آماده کاشت بذرهای جوانه‌دار می‌شود. در آخر نیز اطراف خزانه را با جوی آب پوشش می‌دهند تا بتوان درون خزانه آب نگهداری کرد.

مرحله کاشت بذر جوانه‌دار در خزانه از همان اوایل فروردین و بعد از مرحله جوانه‌دار کردن انجام می‌شود. در این مرحله داخل خزانه را با حدود ۳ سانتی‌متر آب پر کرده و بذرهای جوانه‌دار را با دست روی سطح خاک می‌ریزند. می‌توان برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید و دور نگه داشتن جوانه‌ها از دید پرندگان روی آن‌ها را با کلش سوخته پوشاند. همچنین روی سطح خزانه را برای جلوگیری از ورود سرما با نایلون می‌پوشانند و در طول روز قسمتی از آن را باز می‌کنند تا دما متعادل شده و اکسیژن نیز وارد خزانه شود. حدوداً ۲۵ تا ۳۰ روز طول می‌کشد تا نشاء رشد کاملی کرده و برای کاشت در زمین اصلی آماده شود. زمانی می‌گوییم نشاء رشد کافی کرده که حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر قد داشته و ۴ یا ۵ برگ داشته باشند.

همان‌طور که گفتیم، این مرحله حدود ۲۵ تا ۳۰ روز زمان می‌برد یعنی تا اواسط اردیبهشت‌ماه مرحله رشد نشاء در خزانه تکمیل شده و کشاورزان وارد مرحله بعدی و اصلی کاشت برنج می‌شوند.

بعد از آن زمین را هموار می کنیم به طوری که کاملاً صاف  و هموار باشد که برای مرحله آبرسانی به مشکل نخوریم.

عملیات سمپاشی را هم قبل از نشاء انجام می دهیم تا زمین را  برای مبارزه با حشرات و آفات محیا کنیم و هچنین از رویش علف های هرز تا حدود زیادی جلوگیری کنیم. وقتی زمین آماده نشا شد عملیات نشا را چه به روش مکانیزه و چه به روش سنتی انجام می دهیم

مرحله انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی

بعد از اینکه بذرها حدود ۲۰ سانتی‌متر رشد نموده و هر بذر ۴ یا ۵ برگ داشت (اصطلاحاً به بذرهای کاشته شده در خزانه “نشاء” گفته می‌شود)، باید از زمین خزانه به آرامی و با دست کنده شده و برای کاشت به زمین اصلی برده شوند. برای کندن نشاءها از خزانه باید اول زمین خزانه را آبیاری کرد تا نشاءها به راحتی از خاک جدا شوند و آسیبی به ریشه آن‌ها وارد نشود.

به انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی برای انجام عملیات کاشت را نشاء‌کاری می‌گویند. نشاءها به صورت چندتایی کاشته شده و تعداد نشاءهایی که کنار هم قرار داده می‌شوند و همچنین فاصله هر دسته از نشاء از دسته‌های اطراف به نوع نشاءها بستگی دارد. در اصل فاصله کاشت نشاء‌ها بسته به نوع برنج متفاوت است. نشاء برنج‌های پرمحصول مثل فجر و ندا که محصول بیشتری می‌دهند با فاصله بیشتری از هم کاشته می‌شوند.

مرحله کوددهی برنج

بعد از اینکه مرحله نشاکاری به اتمام رسید چند روز بعد (حدوداً 10روز) عملیات کوددهی را انجام می‌دهیم تا به رشد برنج کمک کند. برای کوددهی از کودهای نیتروژنی یا ازته یا اصطلاحاً کود سفید و همچنین کودهای فسفاته یا اصطلاحاً کود سیاه استفاده می کنیم.

مرحله وجین یا پاکسازی علف های هرز

حدود ۴۵ روز بعد از نشا برنج (اواخر خرداد اوایل تیر) به سراغ مرحله پنجه زنی و وجین(پاکسازی علفهای هرز ) میرویم. عملیات پنجه زنی به رشد هرچه بیشتر و بهتر برنج کمک می کند و همچنین عملیات وجین برای پاکسازی علفهای هرزی که مابین بوته های برنج روییده شده است بکار برده می شود.

بعد از عملیات پنجه زنی و وجین بایست حدود ۴۵ روز تا دو ماه (نیمه دوم مرداد ماه) منتظر بمانیم و به صورت دقیق به آبرسانی زمین کشاورزی بپردازیم تا زمانی که خوشه های طلایی برنج آماده برداشت شوند.

مرحله جداسازی دانه های برنج

در مرحله بعدی به جداسازی دانه های برنج از ساقه می پردازیم این عملیات با استفاده از خرمنکوب برنج یا کمباین هایی که مجهز به خرمنکوب هستند صورت می پذیرد و در نهایت شالی های برنج را در وزن های دلخواه (کیسه)  بسته بندی می کنیم و برای تبدیل شالی به برنج سفید به کارخانه های شالیکوبی انتقال میدهیم .

شرایط کاشت برنج :

دما:

برنج یک محصول گرمسیری است و در جایی رشد می کند که میانگین درجه حرارت در طول فصل رشد بین ۲۰ تا ۲۷ درجه سانتی گراد است.

آفتاب فراوان در طول چهار ماه کاشت برنج ضروری است.

نباید دما از ۱۵ درجه سانتیگراد پایینتر رود زیرا جوانه زنی اتفاق نمی افتد.

بارندگی:

کاشت برنج از هر محصول دیگری به آب بیشتری احتیاج دارد.

در نتیجه، کاشت برنج فقط در مناطقی انجام می شود که حداقل بارندگی ۱۱۵ سانتی متر داشته باشد.

اگر چه مناطقی با میانگین بارندگی سالانه بین ۱۷۵ تا ۳۰۰ سانتی متر مناسب تر هستند.

نوع خاک:

برنج در طیف گسترده ای از خاک ها، از خاک آبرفتی چین گرفته تا خاک رسی غیرقابل نفوذ تایلند رشد می کند.

البته خاک آبرفتی رودخانه برای کاشت برنج بهترین نوع خاک است.

خاک گل مانند در اراضی موسمی بهترین خاک برای کاشت برنج محسوب می شود زیرا ظرفیت نگهداری آب این خاک بسیار زیاد است.

سطح خاک:

بر خلاف سایر محصولات زراعی، کاشت برنج نیاز به یک زمین مسطح و صاف دارد تا در دوره رشد سطح مزارع پوشیده از آب شود.

به همین خاطر کاشت برنج اکثرا در دلتاهای مسطح آبرفتی و حوضه های رودخانه ای انجام می شود، جایی که عملا هیچ شیب وجود ندارد.

کود:

برنج به سه ماده مغذی اساسی گیاه نیاز دارد:

• ازت
• فسفر
• پتاسیم

بیشتر اراضی دارای مقدار متوسطی از این مواد مغذی هستند ، اما در صورت کمبود باید از کود آلی یا کودهای مصنوعی استفاده کرد.

نیروی کار:

کاشت برنج بسیار پر کار است، بنابراین در مقایسه با سایر محصولات غلات ، نیاز به نیروی کار بیشتری دارد.

نیروی کار برای موارد زیر ضروری است:

• آماده سازی مزرعه
• حذف علفهای هرز
• کاشت
• داشت
• برداشت
• آسیاب

در مناطق شمال ایران تمام کارهای مربوط به کاشت برنج و برداشت آن به صورت گروهی انجام می‌شود و همسایه‌ها با یاری و مساعدت یکدیگر، کار را به سامان می‌رسانند.

این یاری رسانی را «یاوری» می‌نامند. کشاورزانی که «یاور» گرفته‌اند، پس از اینکه کارهای زمین خود را تمام کردند، برای پس دادن «یاوری»، به کمک همسایگانشان می‌روند.

بدین ترتیب آغاز فصل کاشت برنج با “جشن یاوری” همراه است.

برداشت برنج:

صبر کنید تا برنج ها بالغ شوند. تقریبا ۳ تا ۴ ماه طول خواهد کشید تا برنج رشد کند در این مدت طول گیاه به حدود ۴۵-۴۳ سانتی متر خواهد رسید.

در این زمان بگذارید آب زمین خشک شود یا آب اضافی کشت را قبل از برداشت برنج تخلیه کنید.

طی دو هفته گیاه از سبز به طلایی تغییر رنگ می دهد، این زمانی است که آنها آماده برداشت هستند.

ساقه های طلایی برنج را بریده، آنها را دسته کنید و بگذارید خشک شوند.

این ساقه ها را باید درست از زیر جایی که دانه های برنج قرار می گیرند، برش دهید.

ساقه ها ۲ الی ۳ هفته در جای خشک و آفتابی نگه دارید تا خشک شوند.

زمان کاشت برنج و برداشت آن:

انتخاب زمان کاشت برنج بسیار مهم است.

کاشت به موقع بذر در یک بستر که به خوبی آماده شده است به تولید یک محصول با رشد یکنواخت کمک می کند که بازدهی بیشتری خواهد داشت و رقابت بهتری در برابر علفهای هرز و سایر آفات می تواند داشته باشد.

بهترین زمان برای کاشت برنج بستگی به محل، تنوع آب و هوایی ، در دسترس بودن آب و… دارد.

مدت زمان رشد برنج حدود ۱۹۰ روز چیزی معادل تقریبا ۶ ماه است.

در شمال ایران شالیکارها در اردیبهشت ماه شروع به کاشت برنج می کنند و در گرمای مرداد ماه فصل برداشت برنج شروع می شود.

کلام آخر:

نحوه انجام تمامی مراحلی که در بالا گفتیم در کیفیت برنج حاصله تاثیر چشمگیری دارد.

فروشگاه برنج زرین کشت با بهره‌گیری از کارشناسان باتجربه و انتخاب‌ باکیفیت‌ترین انواعِ برنج از مزارعِ درجه‌‌یک، و برنج‌کاران زبردستِ  استانِ مازندران برنج ناب ایرانی را دستچین نموده و با حذف واسطه‌ها، با بهترین قیمت به دست شما هموطنان عزیز در سراسر کشور می‌رساند.

برای خرید برنج ازفروشگاه برنج زرین کشت دیدن فرمایید.

زرین کشت با بیش از سی سال سابقه کار سنتی در شمال کشور، مفتخر است که حالا در بستر آنلاین فعالیت خود را گسترش داده و همراه و هم‌پای همه‌ی مردم ایران‌زمین باشد.

محبوب ترین محصولات برنج ایرانی زرین کشت:

برنج طارم

برنج طارم هاشمی

همچنین می توانید برنج های مرغوب ایرانی ما را از سایت دیجی کالا و با سلام هم خریداری کنید.

برای خرید عمده برنج میتوانید با ما در ارتباط باشید.

خرید عمده طارم

خرید عمده شیرودی